We staan aan het begin van een enorme vermogensoverdracht tussen generaties. De komende tien jaar zullen babyboomers die komen te overlijden ongeveer 230 tot 240 miljard nalaten. De decennia daarna lopen deze bedragen alleen maar verder op.
Het gaat om zoveel geld dat ook de interesse van de belastingdienst is gewekt. Er worden voorbereidingen getroffen voor een verhoging van de erfbelasting. Veel mensen vinden dit de meest oneerlijke vorm van belasting. Hier ben ik het persoonlijk niet mee eens. Wel is natuurlijk fijn om zo min mogelijk belasting te betalen.
Het goede nieuws is dat de erfbelasting vrij eenvoudig omlaag te brengen is. In dit artikel zijn de meest effectieve methoden toegelicht.
1. Stel een goed testament op
Het opstellen of aanpassen van je testament is een belangrijke stap om erfbelasting te besparen. Door het testament goed in te richten, kun je de erfbelasting op een slimme manier spreiden of zelfs uitstellen.
Optie 1: Tweetrapstestament
Een veelgebruikte strategie is het tweetrapstestament, waarbij je partner de enige erfgenaam is tot diens overlijden. Dit stelt de erfbelasting uit en maakt het mogelijk om de belastingdruk over meerdere jaren te spreiden.
Optie 2: Opvullegaat
Een andere mogelijkheid is het opvullegaat, ofwel een flexibel testament. Deze optie biedt de ruimte om in te spelen op toekomstige wijzigingen in belastingtarieven of vrijstellingsbedragen.
Optie 3: Testament met specifieke clausules
Door specifieke clausules in je testament op te nemen, zoals een uitsluitingsclausule of bewindvoering, kun je bepalen wanneer en op welke manier je vermogen wordt overgedragen. Dit zorgt niet alleen voor extra bescherming tegen erfbelasting, maar ook voor het behoud van vermogen binnen de familie.
Veel mensen stellen een te algemeen testament op, waardoor deze voordelen vaak niet worden benut. Standaard testamenten bieden deze slimme opties vaak niet, terwijl het je echt duizenden euro’s kan besparen! Het is daarom belangrijk om de juiste begeleiding te zoeken.
Voordelen:
- Je kan in één klap enorme besparingen op erfbelasting realiseren
- Je hebt alles in één keer goed vastliggen, en duidelijkheid naar de erfgenamen
Nadelen:
- Je moet langs de notaris, dus er zijn wel kosten aan verbonden
- Soms is het handig je testament weer te updaten
2. Schenken
Een effectieve manier om erfbelasting te verlagen, is door de uiteindelijke erfenis te verminderen. Dit kan door tijdens je leven schenkingen te doen aan bijvoorbeeld kinderen of kleinkinderen. Het is daarbij belangrijk om optimaal gebruik te maken van de vrijstellingen voor schenkbelasting. Je kunt je kind eenmalig een groot bedrag belastingvrij schenken. In 2025 mag je eenmalig maximaal € 32.195,- belastingvrij schenken, als je kind tussen de 18 en 40 jaar is. Ook kun je jaarlijks een bedrag schenken .In 2025 is dat € 6.713,-. \De ouders worden door de belastingdienst trouwens als één schenker gezien. Als je gescheiden bent betekent het niet dat je twee keer zoveel kan geven. Voor kleinkinderen geldt een vrijstelling van € 2.690,- per kleinkind per jaar.
Door regelmatig gebruik te maken van deze vrijstellingen, verlaag je je vermogen. Dit heeft als gevolg dat er over een lager bedrag belasting betaald hoeft te worden bij je overlijden. Ook geef je je (klein)kinderen op een moment dat ze het nodig hebben een gift die hen ten goede komt.
Voordelen:
- Het vermogen van de schenker wordt verlaagd. Bij overlijden is de erfenis kleiner en wordt er minder erfbelasting betaald
- De schenker betaalt geen vermogensheffing meer over het geschonken bedrag. De ontvanger mogelijk wel
- Een effectieve en eenvoudige manier om vermogen over te dragen.
- Kinderen of kleinkinderen kunnen eerder over het geld beschikken
Nadelen:
- De ontvanger kan een behoorlijk vermogen opbouwen in box 3. Dat kan betekenen dat hij of zij toeslagen zoals huur- of zorgtoeslag misloopt. Ook moet er mogelijk box 3 heffing betaald worden
- Een kind of kleinkind krijgt veel geld in handen en kan hiermee doen wat ie wil. Dit is in sommige gevallen onprettig
Rekenvoorbeeld: Als je gebruik maakt van de eenmalige verhoogde vrijstelling en de vier jaar daarna maximaal belastingvrij schenkt, heb je in totaal € 59.047,- belastingvrij overgedragen. Hier help je je kind al een heel eind mee op weg, en het is een heel eenvoudige methode.
3. Schenken op papier
Schenken op papier is een populaire manier om vermogen fiscaal voordelig over te dragen aan de volgende generatie, terwijl je tegelijkertijd zowel erfbelasting als inkomstenbelasting kunt besparen. Bij deze methode leg je bij de notaris vast dat je een bepaald bedrag schenkt aan bijvoorbeeld je (klein)kinderen, maar je leent het bedrag direct weer terug. Het geld blijft dus onder voorwaarden bij jou als schenker. Zolang de schenking niet opeisbaar is, ben je verplicht jaarlijks 6% rente over het geleende bedrag te betalen aan de begunstigde. Als je deze rente niet betaalt, kan de Belastingdienst de schuld niet erkennen, en moet je alsnog erfbelasting betalen over het “geschonken” bedrag.
Omdat het bedrag dat je op papier schenkt niet wordt meegeteld in je nalatenschap, zorgt dit voor een lagere erfbelasting voor de ontvangers. Deze manier van schenken kan dus een slimme en belastingvriendelijke manier zijn om vermogen over te dragen aan de volgende generatie.
Voordelen:
- Het vermogen van de schenker wordt verlaagd. Bij overlijden is de erfenis kleiner en wordt er minder erfbelasting betaald
- De schenker betaalt geen vermogensheffing meer over het geschonken bedrag. De ontvanger mogelijk wel
- De schenker hoeft niet cash over het hele bedrag te beschikken. Dat maakt deze methode erg geschikt als je vermogen vastzit in je huis, vastgoed of een aandelenportefeuille
- Als je ooit naar een verzorgingstehuis verhuist, wordt je vermogen meegeteld voor je eigen bijdrage. Aangezien je al een deel hebt geschonken, valt je vermogen lager uit, wat kan resulteren in een lagere eigen bijdrage
- De ontvanger krijgt geen enorm bedrag in één keer in handen. De kans is kleiner dat het wordt verspild
- De ontvanger heeft een extra inkomstenstroom vanuit de rente
Nadelen
- Je moet langs de notaris en notariskosten maken
- Je moet de rente van 6% altijd overmaken, ook als het niet uitkomt. Ook mag je dit echt niet vergeten. Anders kan er alsnog schenkbelasting over het geheel worden geheven
- De ontvanger krijgt op papier een behoorlijk vermogen in box 3. Dat kan betekenen dat hij of zij toeslagen zoals huur- of zorgtoeslag misloopt. Ook moet er mogelijk box 3 heffing worden betaald door de ontvanger
Rekenvoorbeeld
Ouders schenken kun kind € 50.000,- op papier in 2025. Dit betekent dat het kind een vordering van € 50.000,- op de ouders. Andersom gezegd hebben de ouders een schuld van € 50.000,- bij het kind. In 2025 geldt kan belastingvrij € 6.713,- gegeven worden. Dat betekent dat over € 43.287,- schenkbelasting betaald moet worden van 10%. Dat komt neer op € 4.329,- aan schenkbelasting. Er moet jaarlijks 6% aan rente betaald worden door de ouders aan het kind. Dit komt neer op € 3.000,- per jaar aan rente. Dit kan vanaf nu jaarlijks betaald worden naast de belastingvrije schenking van € 6.713.
Het bedrag van € 50.000,- wordt in mindering gebracht op de nalatenschap van de ouders aan de kinderen. Bij een erfenis groter dan € 154.197 moet er 20% erfbelasting betaald worden. Met het schenken op papier is dit teruggebracht naar 10%, en daarnaast is er via de jaarlijkse rente en belastingvrije schenkingen ook vermogen belastingvrij overgedragen.
4. Handig gebruik maken van de WOZ-waarde
Een groot deel van de erfenis bestaat vaak uit de waarde van de woning. Voor de erfbelasting wordt deze waarde bepaald aan de hand van de WOZ-waarde. Bij het vaststellen van deze waarde hebben erfgenamen de keuze om de WOZ-waarde van het jaar van overlijden te gebruiken, of die van het jaar erna.
Wanneer de huizenprijzen in de periode tussen overlijden en het jaar daarna stijgen, kan het voordelig zijn om de WOZ-waarde van het overlijdensjaar te hanteren. Dit voorkomt dat erfgenamen belasting moeten betalen over een hogere waarde. Echter, bij dalende huizenprijzen kan het juist voordeliger zijn om de WOZ-waarde van het jaar na het overlijden te kiezen.
Daarnaast kan het verstandig zijn om al tijdens je leven de WOZ-waarde te proberen te verlagen. Dit kan bijvoorbeeld door bezwaar te maken tegen de vastgestelde WOZ-waarde. Dit verlaagt niet alleen de belastingdruk voor je erfgenamen, maar kan ook helpen om je vermogen fiscaal gunstiger te positioneren.
Voordelen:
- Voor veel mensen is de woning het grootste vermogensbestanddeel. Hier kan je dus al best wat mee besparen
Nadelen:
- Dit is meer een aanvulling bovenop andere strategieën
5. Controleer je huwelijkse voorwaarden
Ben je getrouwd op huwelijkse voorwaarden? Het is dan belangrijk om deze voorwaarden regelmatig te herzien, omdat het aanpassen ervan in sommige gevallen kan helpen om erfbelasting te besparen.
Als één van jullie aanzienlijk meer vermogen heeft dan de ander, kan het voordelig zijn om in de huwelijkse voorwaarden vast te leggen dat het vermogen bij overlijden gelijk wordt verdeeld tussen de partners. Op deze manier wordt voorkomen dat de overlevende partner erfbelasting moet betalen over dit deel van het vermogen, aangezien het vermogen al als “eigendom” van de partner wordt beschouwd. Dit kan een slimme strategie zijn om belasting te besparen en de financiële situatie van de achterblijvende partner te vergemakkelijken.
Voordelen:
- Je kan hier een grote klapper maken omdat voor partners een hoge vrijsteling geldt van 805k
Nadelen:
- Timing is hier van belang, en het is goed dit af en toe te herzien
6. Doneer aan een goed doel
Als je ervoor kiest om een deel van je erfenis aan een goed doel na te laten, betaalt het goede doel geen erfbelasting. Ze genieten namelijk van een vrijstelling. Zo weet je zeker dat jouw nalatenschap volledig ten goede komt aan de doelstellingen van het goede doel. Dit kun je vastleggen in je testament via een notaris.